Kennismaking Jos van Diggelen, kerndocent Psychologie in Organisaties

De psychologie van leiderschap en samenwerking 

“Ik merk dat sommige teamleden terughoudend zijn bij veranderingen. Hoe kan ik beter achterhalen wat hun zorgen zijn en hen hierin begeleiden?” “Wanneer er iets misgaat in het team, merk ik dat niet iedereen vanzelf verantwoordelijkheid neemt. Hoe kan ik eigenaarschap stimuleren zonder telkens te moeten ingrijpen?” “Soms zie ik dat persoonlijke belangen de samenwerking beïnvloeden. Hoe kan ik als leidinggevende zorgen voor een transparantere en opener teamcultuur?”  

Een effectieve leider begrijpt niet alleen hoe hij of zij een team aanstuurt, maar vooral hoe mensen denken, voelen en samenwerken. Al jaren verdiept Jos van Diggelen zich in deze materie. Sinds 2021 is hij kerndocent van de opleiding Psychologie in Organisaties, waarin hij zijn diepgaande kennis van menselijk gedrag combineert met een praktische en wetenschappelijk onderbouwde benadering van leiderschap en teamontwikkeling. In dit interview neemt hij ons mee in zijn visie op psychologie in organisaties, zijn persoonlijke drijfveren en de impact die hij hoopt te maken in de leergang. 

Gedreven door nieuwsgierigheid naar menselijk gedrag 

Waarom doen mensen wat ze doen? Het is een vraag die Jos al van jongs af aan fascineert. Die nieuwsgierigheid bracht hem naar een master in Psychologie en al snel rolde hij de wereld van training en coaching in, eerst als basketbalcoach, later als coach van professionals. Wat begon als een hobby groeide uit tot een carrière. Toch ziet hij zichzelf niet uitsluitend als psycholoog. “Psychologie is een belangrijk onderdeel van mijn leven, en niet andersom.” In zijn werk en privéleven is hij dezelfde persoon; authenticiteit en betrokkenheid staan centraal. Als ondernemer neemt hij zijn interesses, persoonlijkheid, ervaring en kennis overal mee naartoe. 

Met bewustere keuzes bepaal je je eigen koers 

Soms zijn het onverwachte gebeurtenissen die de koers van een leven bepalen. Voor Jos was dat het plotselinge overlijden van meerdere familieleden in zijn jeugd. Hij hoorde zijn ouders hardop afvragen of ze niet meer van het leven moesten genieten. Dat moment veranderde zijn blik op de wereld. “Ik besloot dat ik niet zo lang zou wachten als zij,” zegt hij. Dit besef bracht hem ertoe om bewuste keuzes te maken, gebaseerd op zijn eigen behoeften, visie en waarden. Zijn zoektocht naar invloed op het eigen leven—voor meer voldoening, zingeving en plezier—is sindsdien de kern van zijn werk. “Niet alles hoeft altijd leuk te zijn, maar vaak is het dan wel belangrijk.” 

Een uitspraak die Jos altijd is bijgebleven, komt van Jim Rohn: “Als jij geen plan maakt voor jezelf, dan zal je worden ingezet in andermans plannen.” Dit motto helpt hem niet alleen om zijn eigen koers te bepalen, maar vormt ook een belangrijke leidraad in zijn werk: mensen helpen om zélf bewuste keuzes te maken en richting te geven aan hun professionele en persoonlijke leven. 

Psychologie kennis als basis voor leiderschap en groei 

De rode draad in zijn loopbaan? Het doorgronden van menselijk gedrag en het versterken van persoonlijk leiderschap. Steeds weer ziet Jos hoe mensen vastlopen in verwachtingen van anderen en systemen waarin ze functioneren. Met zijn aanpak helpt hij hen om vanuit een nieuw, psychologisch perspectief naar zichzelf en hun omgeving te kijken. Zo leren ze bewuster keuzes maken en effectiever handelen. Dit bevordert niet alleen persoonlijke groei, maar ook samenwerking en communicatie. Zijn reis begon ooit als basketbalcoach, nu doet hij hetzelfde als ondernemer, docent en trainer. 

Jos onderscheidt zich door een psychologisch onderbouwde aanpak, waarin hij wetenschappelijk onderzoek als basis gebruikt zonder te claimen dat wetenschap absolute waarheden biedt. Veel organisaties gebruiken instrumenten en modellen die niet betrouwbaar of valide zijn, merkt hij op. Daarom begint hij altijd met de vraag: Wat is het werkelijke probleem? en Wat is de best passende aanpak? “Voor kleurentheorieën, MBTI en vergelijkbare modellen ben je bij mij niet aan het juiste adres,” zegt hij resoluut. 

Leiderschapsstijlen bestaan niet, het is een dynamisch proces 

Recent onderzoek toont volgens hem aan dat ‘leiderschapsstijlen’ niet echt bestaan, maar dat leiderschap draait om gedrag en de verbinding tussen leidinggevenden en medewerkers. Dit psychologische inzicht vertalen naar de praktijk vindt hij het meest boeiende aspect van zijn werk. “Leiderschap is geen vaststaand model, het gaat om de context en de interactie tussen mensen.” 

Jos haalt inspiratie uit uiteenlopende psychologische theorieën en past momenteel vooral de zelfdeterminatietheorie toe. Hij ontdekte dat er, naast de bekende psychologische basisbehoeften, nog vijf andere behoeften zijn die ons welzijn beïnvloeden. Dit sluit naadloos aan bij onderzoek naar de ‘8 van werkgeluk’. Tegelijkertijd realiseert hij zich: hoe meer je weet, hoe meer je beseft wat je nog niet weet. Daarom blijft hij leren, onderzoeken en toepassen in de praktijk. 

Om scherp te blijven, luistert Jos naar podcasts, volgt hij workshops en trainingen en blijft hij in gesprek met andere professionals. Recent volgde hij een sessie over werkgeluk met Onno Hamburger en Arie Pieter Veldhoen en een workshop over neurodiversiteit van Saskia Schepers. Hij leest en volgt onderzoekers en vakgenoten op LinkedIn om nieuwe inzichten op te doen. “Nieuwe kennis vergaren en dingen uitpluizen vind ik leuk, al is het soms uitdagend omdat onderzoeken en experts elkaar tegenspreken. Maar juist die nuance maakt het interessant.” 

De uitdagingen van teamontwikkeling 

Een van de grootste misverstanden in teamontwikkeling? Alles wordt tegenwoordig een ‘team’ genoemd, terwijl dat vaak niet zo is. “Teams presteren vaak minder goed dan je zou verwachten als je de individuele prestaties optelt. In plaats van 1 + 1 = 3, is het vaak eerder 1 + 1 = 1,5.” Volgens Jos is de sleutel tot succes eenvoud en helderheid. De vraag moet niet zijn hoe kunnen we een team vormen?, maar hoe werken we effectief samen? Zijn advies: focus op maximaal twee à drie gedragingen die écht belangrijk zijn. “Vage slogans als ‘de klant voorop’ werken niet—maak het concreet. Wat betekent dat in de praktijk? Hoe vertalen we dat naar gedrag?” Duidelijkheid over rollen en verwachtingen maakt samenwerking niet alleen effectiever, maar ook krachtiger. 

Wat deelnemers meenemen: meer vragen, meer groei 

Na de leergang hoopt Jos dat deelnemers meer zelfinzicht hebben, een ander perspectief krijgen en praktische handvatten meenemen om hun werk en leven op een manier vorm te geven die bij hen past. “Toch landt niet alles direct, en dat hoeft ook niet. Soms blijft een klein inzicht hangen en wordt het pas jaren later echt waardevol.” 

In zijn colleges zegt hij vaak: Jullie komen met vragen, maar als jullie weggaan met nog méér vragen, dan heb ik mijn werk goed gedaan. Want juist dat besef—hoe complex mensen en hun gedrag zijn—is de sleutel tot echte groei. 

Meer weten over de opleiding Psychologie in Organisaties?

Download de brochure